jagodziĹska

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

mentów odtwarza-
aż do momentu, w którym badany popełnia błąd w odtwarzaniu. Maksymalna
nych bezpośrednio
długość bezbłędnie odtworzonego szeregu jest miarą zakresu pamięci bezpośred-
po jednorazowym
niej. Każdy może sprawdzić zakres własnej pamięci bezpośredniej na przykładzie
odbiorze z zachowa-
niem kolejności. podanym w ramce 6.1.
Ramka 6.1.
Pomiar zakresu pamięci bezpośredniej
Przeczytaj powoli i głośno pierwszy szereg. Po przeczytaniu postaraj się odtworzyć
wszystkie cyfry po kolei. Jeśli Ci się udało, zrób to samo z następnym szeregiem.
Zakres Twojej pamięci bezpośredniej wynosi tyle, ile jest cyfr w najdłuższym odtwo-
rzonym poprawnie szeregu.
28
619
4205
48572
068271
6458019
24708351
497710235
9271020571
30416828494
072991274536
Charakterystyka pamięci krótkotrwałej 161
George Miller (1956) analizował wyniki badań zakresu pamięci bezpośredniej
i stwierdził, że niezależnie od rodzaju materiału ludzie odtwarzają od 5 do 9 ele-
mentów, czyli 7 � 2. Elementami są sensowne porcje informacji. Mogą to być
litery, cyfry, ale także słowa, a nawet całe frazy. Spójrzmy jeszcze raz na ten sam
ciąg 21 liter. Tym razem nie mamy problemu z zapamiętaniem go, ponieważ litery
utworzyły sensowne słowa.
MAGICZNA LICZBA MILLERA = 7 � 2
Określenie magiczna liczba pochodzi z artykułu Millera opublikowanego
w 1956 roku. Magiczny charakter liczby 7�2 polega na tym, że jest ona stała nie-
zależnie od tego, czy zapamiętujemy pojedyncze litery, czy całe słowa. Podstawo-
wymi jednostkami magazynowanymi w pamięci krótkotrwałej są porcje informacji
(chunks), które mogą mieć różne rozmiary, od jednej litery do całych fraz. Wynika
z tego, że chociaż pojemność pamięci jest ograniczona, to możemy ją w pewnym
stopniu poszerzyć , czy raczej lepiej wykorzystać, tworząc duże porcje informacji
(patrz: Zastosowanie ). Aatwo to sprawdzić, porównując zakres pamięci bezpo-
średniej mierzonej przy użyciu dwóch rodzajów materiału: luznych, niepowiąza-
nych słów i tekstu. Dla luznych słów zakres pamięci wynosi około 5 lub 6, ale
w sensownym tekście zapamiętamy 16 lub więcej słów (Baddeley, 2000 a). Im
bardziej ciąg słów będzie podobny do typowych konstrukcji prozy w języku ojczy-
stym, tym wyższy stwierdzimy zakres pamięci. Dotyczy to jednak tylko liczby słów,
bo liczba porcji informacji pozostaje stała (Tulving i Patkau, 1962). W modelu
wielomagazynowym odwołano się do danych Millera i przyjęto, że pojemność
magazynu pamięci krótkotrwałej wynosi 7�2 elementy.
Magiczna siódemka Millera stała się bardzo popularna w literaturze psycholo-
gicznej, ale ostatnio konkuruje z nią magiczna liczba 4 proponowana przez Nel-
sona Cowana (2001). Uważa on, że liczba Millera została oszacowana jedynie
z grubsza, ponieważ nie wiadomo, jak duże porcje informacji ludzie tworzą. %7łeby
określić pojemność pamięci, trzeba stworzyć warunki, w których porcja obejmuje
tylko jeden element materiału, czyli wyeliminować porcjowanie. Cowan analizował
wykonywanie zadań, w których jest mało prawdopodobne porcjowanie lub powta-
rzanie materiału, i doszedł do wniosku, że w takich sytuacjach dorośli odtwarzają
średnio zaledwie od 3 do 5 elementów (porcji), a więc 4�1. Wyniki indywidualne
mieszczą się w granicach od 2 do 6 porcji. Ograniczona pojemność pamięci krót-
kotrwałej ma zdaniem Cowana związek z ograniczoną pojemnością uwagi: w cen-
trum uwagi można utrzymać w danym czasie jedynie 3 5 elementów. W praktyce
to ograniczenie pamięci krótkotrwałej bywa przekraczane dzięki strategiom prze-
twarzania informacji, takim jak powtarzanie, porcjowanie i korzystanie z magazy-
nów niemających ograniczonej pojemności. Inny problem dotyczy tego, czy pojem-
ność pamięci mierzona w zadaniu bezpośredniej reprodukcji, gdy ujmujemy ją
w porcjach informacji, jest stała (Cowan, Chen i Rouder, 2004). Z nowszych badań
wynika, że może mieć na nią wpływ na przykład długość słów na liście, a także
162 Systemy pamięci krótkotrwałej
podobieństwo fonologiczne pomiędzy słowami. Będzie o tym mowa w dalszej
części rozdziału.
Zakres pamięci bezpośredniej mierzony w tradycyjny sposób wzrasta regularnie
wraz z wiekiem dzieci. Dwulatki odtwarzają tylko 2 liczby, trzylatki 3 liczby,
siedmiolatki 5 liczb. W wieku 13 15 lat liczba odtwarzanych elementów wynosi
już około 7 (Włodarski, 1998). Miara ta wykazuje również pozytywny związek
z poziomem inteligencji, dlatego zarówno testy rozwojowe, jak i służące do diagnozy
inteligencji często zawierają pomiar zakresu pamięci bezpośredniej.
Ograniczenie zakresu pamięci krótkotrwałej ma poważne konsekwencje dla
poznawczego funkcjonowania człowieka. Od pojemności pamięci zależy to, o ilu
rzeczach naraz potrafimy myśleć, ile informacji możemy utrzymywać w umyśle
i brać pod uwagę podczas wykonywania zadań. Uwzględnia to model pamięci
operacyjnej opisany w dalszej części rozdziału.
Zapominanie
Jak długo informacje są przechowywane w pamięci krótkotrwałej? Informują o tym
wyniki eksperymentu przeprowadzonego przez Lloyda i Margaret Petersonów
w 1959 roku według procedury podobnej do zastosowanej wcześniej przez Johna
Browna (1958).
Zadanie dystrak- Osobom badanym czytano 3 spółgłoski (na przykład PHT) i po przerwie wyno-
cyjne (distractor
szącej od 3 do 18 sekund proszono o reprodukcję. %7łeby utrudnić powtarzanie, [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony